Hiện tại, Xavi tham gia vào nhiều công việc: huấn luyện, thi đấu, hợp tác cùng Học viện Aspire, tham gia vào khâu tổ chức World Cup 2022 và làm phái viên của thành viên hoàng tộc Qatar, nhà Al-Thani – đưa ra những lời khuyên về việc đầu tư vào ngành công nghiệp bóng đá.
Ở mảng bóng đá, đến tham vấn Xavi ở miền sa mạc của Doha không khác gì câu chuyện từ thời Hy Lạp cổ đại: con người đi tìm câu trả lời từ những nhà tiên tri.
Chúng tôi xin giới thiệu với quý độc giả bài trả lời phỏng vấn của Xavi trên tờ El Pais, về chiến thuật trong bóng đá hiện đại, về Pep Guardiola, Simeone, Messi, Neymar và cả Mbappe nữa.
* Bóng đá trong những năm đã qua và tương lai sẽ như thế nào?
- Tôi nghĩ vai trò của các huấn luyện viên đang ngày càng trở nên quan trọng. Chúng ta đã cải thiện rất nhiều ở khâu thể chất, để giờ đây việc rê dắt bóng qua đối thủ trở nên hết sức khó khăn. Ngoại trừ Messi và Neymar, còn với Luis Suarez, hay cả Cristiano Ronaldo và Bale, họ đều gặp khó khăn trong việc rê dắt bóng vượt qua đối thủ, vì chúng ta đều đã ở mức ngang nhau về thể chất và khó có thể cải thiện tiếp.
Ngoại trừ Messi và Neymar, còn với Luis Suarez, hay cả Cristiano Ronaldo và Bale, họ đều gặp khó khăn trong việc rê dắt bóng vượt qua đối thủ.
Chúng ta giờ đây tập luyện với những con chip gắn trên ngực, chúng ta điều chỉnh cự ly, tính toán quãng đường di chuyển, đo lường vận tốc,… Gần như không thể phát triển tiếp ở thể chất.
* Anh có cho rằng chính Barça của Guardiola chịu trách nhiệm trong việc khiến khâu tấn công ngày càng trở nên khó khăn hơn, khi mà các khoảng trống giờ đây đang dần bị thu hẹp trên sân?
- Chính xác: khía cạnh chiến thuật cũng đã bị khai thác cạn kiệt. Guardiola luôn chú trọng vào các chi tiết. Ông ấy kiểm soát mọi vấn đề. Tôi thậm chí chưa bao giờ tập luyện cho những tình huống ném biên. Pep sẽ nói cho anh biết vị trí phải đứng khi đối thủ ném biên và tất cả chúng tôi đều được bố trí hay bị kiểm soát một cách tuyệt đối. Thỉnh thoảng, cầu thủ đối phương phải thốt lên: “Cái quái gì thế này? Còn chỗ nào đâu mà ném nữa!” bởi Pep kiểm soát tất cả.
Vậy điều gì xảy ra? Một số sao chép điều đó một ít, như Joachim Loew chẳng hạn, ông ấy đã học tập chúng tôi và áp dụng vào tuyển Đức. Còn số khác thì đi theo chiều ngược lại, giống như Simeone. Ông ấy có những cầu thủ tài năng như Koke nhưng cậu ấy phải phòng thủ lùi sâu, khép chặt khoảng trống, với ý định vô hiệu hóa thế áp đảo.
Trong bóng đá, bạn sẽ có nhiều Simeone hơn Guardiola.
Bóng đá đã bùng nổ hết mức ở khía cạnh thể chất và chiến thuật. Để giờ đây, thứ chúng ta còn lại để khai thác là khía cạnh kỹ thuật, tức đọc hiểu trận đấu để tìm cách tấn công. Khi đó, tài năng cầu thủ sẽ phát huy! Song, chúng ta vẫn chưa phát triển đủ mức. Bởi vì trong bóng đá, bạn sẽ có nhiều Simeone hơn Guardiola.
Bạn có thể thấy rõ điều đó ở Premier League hiện tại. Có bao nhiêu đội bóng chọn cách chơi như của Pep? 3 chăng? Hay 4? Và bao nhiêu đội bóng chơi như Simeone, hoặc cứ cho phép bạn thoải mái chi phối trận đấu? 70%. Điều tương tự cũng diễn ra ở La Liga. Và khi đó họ lại lấy lý do: “Ừ thì, nhưng tôi làm sao có thể cạnh tranh sòng phẳng với Manchester City hay Barcelona đây.” Ấy vậy mà những đội bóng ấy vẫn cứ làm điều tương tự ngay cả trước Leganes!
* Vậy anh cho rằng ở La Liga và Premier League, đang diễn ra những điều tương tự?
- Chúng ta nhìn thấy rõ ràng hơn trong mùa giải này ở Premier League, vì Guardiola luôn chiếm thế áp đảo các trận đấu, còn những người khác sẽ nói: “Bọn tôi sẽ quên quả bóng và lùi sâu.” Họ thiếu đi những nỗ lực tìm cách khai thác việc áp đảo trận đấu. Cần phải mạo hiểm hơn. Nếu tôi thi đấu cho một đội bóng nhỏ trước Barça, điều tôi muốn làm sẽ là đoạt lấy bóng trong chân Barça.
Câu hỏi được đặt ra là: Làm cách nào để phòng thủ trước Barça? Giống Paco Jemez: Tôi chọn đẩy cao đội hình pressing. Nếu anh để cho họ thoải mái chuyền bóng giữa vị trí Ter Stegen và Pique, Pique sẽ có thể dâng cao lên hàng tiền vệ, và với tôi, như thế đã là dấu hiệu của việc bị thủng lưới.
* Những đội bóng kiểm soát bóng thường bị bế tắc, bởi vì giờ đây chúng ta có đến 22 cầu thủ cùng có mặt trong khu vực 50m sân. Làm cách nào để xử lý điều trái ngang này?
- Chúng tôi đã từng luyện tập cho chuyện đó vào năm 2008. Với Luis Enrique cũng như vậy: khi đối đầu với 2 tuyến – mỗi tuyến 4 người của đối thủ, và họ bố trí người theo kèm tiền vệ trụ của anh, anh sẽ phải tìm kiếm khoảng trống thật nhanh bằng cách luân chuyển bóng từ cánh này sang cánh kia, nhưng không phải chuyền bóng liên tục theo chiều ngang sân của một tuyến, mà là đưa quả bóng từ tuyến 2 lên tuyến 3. Barça hiểu rõ những gì họ phải đương đầu.
Chúng tôi luôn tập luyện việc giữ bóng ở không gian hẹp, những bài tập về vị trí giúp bạn biết cách kiểm soát bóng trong chân chỉ bằng một chạm, từ đó có thể thoát sự kèm người của đối thủ trong 2 hay 3 mét.
Chúng tôi tập luyện khâu chuyển đổi vị trí trên sân, khi gặp phải đối thủ bố trí đến 9 hậu vệ, lúc bấy giờ trung vệ của chúng tôi sẽ phải dâng cao hơn, dẫn bóng trong chân và xuyên phá các tuyến. Chúng tôi luôn tập luyện việc giữ bóng ở không gian hẹp, những bài tập về vị trí giúp bạn biết cách kiểm soát bóng trong chân chỉ bằng một chạm, từ đó có thể thoát sự kèm người của đối thủ trong 2 hay 3 mét.
* Nhưng liệu có bao nhiêu cầu thủ có thể chơi bóng như thế trong không gian hẹp?
- Anh có thể tập luyện được mà! Nhưng những người khác thì họ làm gì? Madrid của Mourinho chọn cách chơi trực diện, chuyền bóng vào khoảng trống sau lưng hàng thủ chúng tôi. Ông ấy nói với các cầu thủ không được chuyền bóng, cứ từ bỏ quả bóng, hãy triển khai thật nhanh, khi mà họ có trong tay những “cửa thoát” là Di Maria, Cristiano, Benzema,… Giờ họ có Bale và những cầu thủ khác nữa. Họ không muốn chơi bóng.
- Với City, chúng ta đang chứng kiến một câu chuyện lạ: họ xô đổ các kỷ lục mà không cần một trung phong cấm, cũng như không có những tiền vệ trung tâm thực thụ. De Bruyne là một cầu thủ chạy cánh, trong khi Silva là một tiền vệ công. Làm cách nào mà Guardiola biến họ thành những tiền vệ trung tâm?
- De Bruyne và Silva đã thích nghi được với những vị trí đó, vì họ là mẫu cầu thủ biết cách xoay xở, điều chỉnh bản thân để nhận bóng trong 360 độ, họ quay người về mọi phía để nhìn toàn cảnh sân. Với phong cách của Guardiola, ông ấy sẽ luôn cần có những cầu thủ chạy cánh thuần, như Sane.
Sane sẽ gặp khó khăn nếu thi đấu phía trong, vì cậu ấy không thể thực hiện những pha xoay người để tạo ra không gian, những pha xoay người như kiểu Messi, Iniesta, Silva, De Bruyne hoặc Gundogan hay làm. Ngay cả với Sterling, cậu ấy cũng có khả năng này nếu buộc phải làm như thế. Nhưng Sane thì không. Sane luôn cần có khoảng trống nhiều. Giống như Bale: nếu anh để họ chơi phía trong, họ sẽ không còn nguy hiểm nữa. Anh phải để họ chơi ở hai cánh, để họ rê dắt bóng. Giống Cristiano. Cậu ấy gặp khó khăn nếu thi đấu ở giữa, ở phía trong, vì Cristiano không thể tự điều chỉnh cơ thể mình theo cách đó.
De Bruyne và Silva đều là những cầu thủ tuyệt vời. Cứ như thể giờ đây chúng ta mới phát hiện ra được Silva vậy.
* Anh nói về việc khuyến khích sự sáng tạo trong bóng đá. Vậy làm điều đó bằng cách nào đây?
- Thông qua rondos (tạm dịch là đá bóng ma)! Có lẽ mọi người vẫn nghĩ chúng tôi chơi rondos cho vui. Nhưng không! Đó là một bài tập hết sức quan trọng. Anh phải dùng cả hai chân, nhìn về phía trước ở tuyến hai, chuyền bóng vào đó, anh thu hút đối thủ và khi anh ta tiến đến gần, pum, anh chuyền bóng sang hướng khác… Nó như bất tận.
Đó là bài tập cho phép anh luyện tập khả năng chuyền bóng không giới hạn. Ví dụ: 7vs2, 5vs2 (trong trường hợp này thì rất khó nhằn). 9vs2 thì mới “vui”. Hay như anh có thể chơi rondos với 3 cầu thủ ở giữa sân: 2 người pressing, người thứ ba lùi thấp tìm kiếm khoảng trống để chuyền, suy nghĩ chỗ nào thì có thể tìm thấy bóng… Nó buộc anh phải luôn nhìn xung quanh, tìm kiếm cầu thủ trong tư thế thoải mái để chuyền.
Ở Barça, chúng tôi hiểu bóng đá là một mô hình không gian-thời gian. Ai vượt trội ở khoản đó? Là Busquets, Messi, Iniesta: họ đều là những bậc thầy không gian-thời gian. Họ luôn biết cách phải làm gì khi bị vây ráp.
Xavi, Messi và Iniesta đều là những bậc thầy về không gian-thời gian.
Rồi anh có những tiền vệ kiểu như Casemiro, nhưng cậu ta không hiểu rõ về không gian-thời gian. Ngược lại, Busquets thì không bao giờ có thể làm công việc bọc lót, che chắn khoảng trống như Casemiro nếu trận đấu là một đồng xu ngửa hoặc sấp.
* Ngửa hay sấp là sao?
- Ồ vâng: Madrid có một khe nứt, họ xuyên phá trung lộ, 7 cầu thủ tiến về trước, chỉ còn lại Casemiro che chắn toàn bộ không gian phía sau. Đấy là ý tôi khi nói ngửa hay sấp. Busquets không thể làm được như thế, vì ngay cả khi tôi nhanh hơn Busquets, Casemiro vẫn cực nhanh. Nhưng cậu ấy gặp những vấn đề với những thứ còn lại, vì cậu ấy không được tập luyện ở những khía cạnh đó. Cậu ấy có những khả năng khác, cậu ấy thiên về phòng ngự hơn, thu hồi bóng nhiều hơn, che chắn khoảng trống nhiều hơn, và chạy lên tham gia tấn công…
Nhưng Casemiro không vượt trội về không gian-thời gian. Nếu cậu ấy tập luyện ở khâu này khi còn 12, 13 hay 15 tuổi, cậu ấy sẽ có thể phát triển được như thế. Vậy tại sao Kroos làm được? Vì ở Đức, các cầu thủ được tập điều đó. Tại sao Thiago làm được? Vì cậu ấy được phát triển khả năng đó ở Barça. Điều ngạc nhiên là khi anh tìm thấy một người cũng có được khả năng đó như Cazorla. Tôi từng hỏi anh ấy: “Anh học được ở đâu thế?”, “Không, không, tôi được tập ở Aviles và rồi là ở Oviedo, sau này thì đến với Recreativo…”
Luôn có những cầu thủ với tài năng tự nhiên. Tôi tự hỏi bản thân: Tại sao Barça lại không mang Cazorla về? Anh ấy đã có sẵn khả năng ấy rồi. Silva, Kroos, Modric nữa. Tại sao Barça lại không ký hợp đồng với họ? Họ là những cầu thủ mà rõ ràng có phẩm chất phù hợp với Barça. Tôi vẫn luôn thích tìm kiếm những cầu thủ có thể chơi bóng cho Barça. Một cầu thủ kiểu như Philipp Lahm chẳng hạn. Anh ấy có thể nhìn thấy mọi thứ trên sân!
Với Lahm và Alaba, Guardiola đã bắt đầu trào lưu sử dụng các hậu vệ biên bó vào bên trong, và họ trở thành những “tiền vệ”.
Bóng đá của Guardiola là thứ bóng đá liên kết. Ông ấy luôn tìm kiếm nơi nào có khoảng trống để khai thác.
Bóng đá của Guardiola là thứ bóng đá liên kết. Ông ấy luôn tìm kiếm nơi nào có khoảng trống để khai thác. Ví dụ, nếu anh chơi trước Levante và anh nhìn thấy các cầu thủ chạy cánh của họ theo kèm hậu vệ cánh của mình, giống cách Bielsa hay làm, thì anh sẽ phải kéo các hậu vệ biên của mình vào trong. Nếu các cầu thủ chạy cánh đối phương cũng chạy theo, rõ ràng là sẽ có không gian mở ra để chuyền bóng từ vị trí trung vệ lên cầu thủ chạy cánh của anh. Hầu như lúc nào các hậu vệ cánh cũng đứng trên mạch chuyền bóng đó, anh ta đứng giữa mạch chuyền bóng từ Pique lên Messi.
Nếu anh di chuyển các hậu vệ cánh như Zabaleta hay Kyle Walker vào trong, sẽ có một trong hai thứ xảy ra: hoặc cầu thủ chạy cánh đối phương không theo kèm anh ta và từ đó cho phép anh có thêm một nhân sự thoải mái ở bên trong, hoặc cầu thủ ấy theo kèm anh ta và anh có khoảng trống để chuyền bóng từ trung vệ đến cầu thủ chạy cánh của mình. Đó là không gian-thời gian. Với các đối thủ, họ gần như không thể kiểm soát được điều này, vì họ theo kèm một thì người còn lại sẽ có khoảng trống. Anh có thể tạo thế áp đảo vì lẽ đó.
* Chúng ta đã chứng kiến những sự thay đổi vị trí các cầu thủ từ Bayern của Guardiola hay Dortmund của Tuchel gây khó khăn thế nào cho các đối thủ, nhưng điều này cũng vắt kiệt thể chất và cả tinh thần cho chính đội bóng của họ. Làm cách nào để tránh chuyện đó?
- Tôi không nghĩ như vậy. Đấy không chỉ là việc hoán đổi các vị trí trên sân. Chúng ta phải nói về khía cạnh đọc hiểu trận đấu. Anh không dạy các cầu thủ việc thay đổi vị trí trên sân. Anh dạy họ cách đọc hiểu trận đấu. Có một cầu thủ Qatar không hiểu được điều này, thế là tôi mới cầm bóng trong chân và di chuyển, anh ta chạy về phía tôi. “Anh đang làm gì vậy? Chúng ta sẽ đụng vào nhau mất thôi!”
Anh ta tiến sát đến khoảng một mét và tôi nói “Nếu Maradona và Pele chơi bóng trong phạm vi một mét của họ, tôi sẽ là hậu vệ giỏi nhất thế giới khi đối đầu trước họ.” Còn nếu họ có được 15 mét không gian, thì anh sẽ làm gì? Anh sẽ chọn ai để theo kèm? Họ có thể chuyền bóng cho nhau liên tục đến 3 ngày trời.
Cruyff từng nói về đàn arcordeon: mở rộng mặt sân, đọc hiểu để tìm kiếm không gian. Nếu Iniesta ở đây, thì tôi không thể ở cùng chỗ đó. Cùng lúc ấy, nếu Iniesta bị áp sát, thì tôi phải trở thành “cửa thoát” hỗ trợ cậu ấy. Lợi thế của Barça chính là việc chúng tôi đã tập luyện những khía cạnh này trong suốt nhiều năm.
* Tư tưởng của Barça là thứ gần nhất làm chuyển mình bóng đá thế giới. Rồi tiếp theo sẽ đến lượt mô hình nào?
- Tài năng luôn thắng thể chất. Ngày mà chuyện đó không còn diễn ra nữa thì bóng đá sẽ trở nên nhàm chán biết nhường nào. Cá nhân tôi luôn cho rằng tài năng xếp thứ nhất, vì vậy thứ chúng ta cần làm là khai thác điều đó: giúp các cầu thủ hiểu rõ câu hỏi vì sao. Vì sao anh lại phải đứng ở đây? Vì sao anh lại phải tiến về quả bóng đúng thời điểm? Vì sao đồng đội của anh giữ chân trung vệ đối phương để anh có khoảng trống nhận bóng? Những thứ như vậy không tự nhiên diễn ra.
Trích đoạn trận Barcelona thắng Real Madrid 6-2 mùa 2008-2009:
Hãy nhớ lại trận thắng 6-2 của chúng tôi trước Madrid. Tại sao Messi có thể nhận bóng một mình giữa các tuyến của Madrid? Vì Henry và Eto’o đứng ở không gian giữa trung vệ và hậu vệ biên của đối phương. Và các trung vệ không thể dâng cao tiến đến Leo, vì họ sẽ suy nghĩ rằng nếu làm như thế sẽ có khoảng trống để lại sau lưng. Gago và Lass thì đang theo kèm tôi và Iniesta, Leo được thoải mái. Đó là cách bạn tạo ra thế áp đảo. Và đó cũng là cách Guardiola cùng những trợ lý của ông ấy, vốn rất giỏi phân tích, tìm ra. Luis Enrique cũng tương tự. Anh phân tích đâu là điểm để tìm kiếm sự áp đảo trước đối thủ, đâu là điểm để có thể thực hiện đường chuyền,…
Giờ đây, cụm từ “recurso” (phương án) ngày càng trở nên phổ biến. Có những huấn luyện viên cầm các đội bóng biết cách kiểm soát bóng, chơi trên phần sân đối phương và họ nói rằng, họ cần bổ sung thêm phương án khác. Và thế là họ làm như Luis Enrique, hay như Lopetegui đang làm. Sau khi đã ghi bàn mở tỷ số, họ quyết định chơi bóng trên phần sân nhà của mình và chờ đợi thời cơ khai thác khoảng trống trên phần sân đối phương bằng những đường chuyền dài. Cứ cho rằng làm như thế sẽ giúp anh chắc chắn, an toàn hơn. Nhưng phải chăng sẽ rất nguy hiểm nếu kết hợp “hai thứ ngôn ngữ” theo cách này?
Luis Enrique đã làm điều đó hết sức giỏi. Nhưng tôi không thích cách của ông ấy. Hãy tưởng tượng bạn là một đội tuyển quốc gia và bạn đang dẫn trước 1-0 khi gặp Bồ Đào Nha ở World Cup. Tây Ban Nha nói: thay vì pressing cao độ và để lộ khoảng trống phía sau lưng hậu vệ, chúng tôi sẽ lùi về một bước như Luis Aragones từng làm. Khi đó, đối thủ đẩy cao đội hình pressing anh, anh có thể có được đường chuyền trực diện lên trên cho Diego Costa… hay như ở Barça là Luis Suarez hoặc cả Neymar.
Chúng tôi từng áp dụng cách phản công này ở Barça. Luis Enrique sẽ mời gọi đối thủ đẩy cao đội hình để tung ra đòn phản công. Chúng tôi đã ghi bàn theo cách đó trước Atletico Madrid ở Copa. Suarez đón đường chuyền và vượt qua Gimenez. Hay như một pha xâu kim đối với David Luiz trước PSG. Và chúng tôi đều đang ở trên phần sân của mình lúc tình huống ấy diễn ra.
Nếu là Barça của Guardiola thì khó mà tưởng tượng ra được cảnh đó. Nó còn tùy thuộc vào mỗi huấn luyện viên nữa. Dẫu sao thì tôi cũng không thích cách của Enrique. Ngay cả khi đã dẫn trước 1-0 vào phút thứ 89, tôi vẫn muốn có bóng và không gian tôi cảm thấy thoải mái nhất chính là trên phần sân đối phương, để kiểm soát bóng, để tấn công.
* Nhưng bên cạnh cảm nhận riêng đó của cá nhân anh, nếu anh có cả Iniesta, Silva và Isco trên sân, sẽ không giáo điều chút nào nếu cứ duy trì pressing quyết liệt nhỉ? Khi Tây Ban Nha hay Barça lùi về một bước, họ sẽ không đứng trước nguy cơ mất quyền kiểm soát bóng và mất tự tin?
- Tôi tự hỏi bản thân: Làm thế nào tôi có thể phòng ngự khá hơn đây? Cứ đưa tôi quả bóng. Đối thủ không thể tấn công được anh đâu. Trước tiên đối thủ sẽ phải thu hồi bóng. Và khi làm được, anh ta cũng ở cách khung thành của anh tầm 70-80 mét rồi, chúng ta có một kết luận rất rõ ràng. Cách an toàn nhất là có bóng trên phần sân đối phương.
Xavi tin rằng City hiện là đội duy nhất chỉ chơi trên sân đối phương từ đầu đến cuối.
Đó là lý do tôi không thể hiểu được vì sao có những huấn luyện viên lại nói rằng “chúng tôi sẽ chỉ chơi bóng trên phần sân của chúng tôi.” Hiện tại, đội bóng duy nhất trên thế giới vẫn cố gắng áp đảo trận đấu đến tận phút cuối cùng, mặc kể tỷ số có là gì đi nữa, chính là City.
* Những đội bóng chơi trên phần sân nhà của họ sẽ phải tốn quãng đường nhiều hơn để tiến đến khung thành đối phương và ngược lại nếu bị phản công. Điều đó có ảnh hưởng gì đến những cầu thủ như Busquets, Iniesta hay Isco không?
- Có chứ, nhưng các huấn luyện viên biết cách để chuẩn bị khâu thể chất cho các tiền vệ và các cầu thủ chạy cánh có thể thực hiện quãng đường dài hơn. Với Luis Enrique, chúng tôi từng có những bài tập thể chất theo một cách khác. Với Paco Seirul-lo, chúng tôi tiến hành những bài chạy bứt tốc trong cự ly 10-15 mét một cách liên tục. Đó là bài tập cụ thể dành cho các tiền vệ và các trung vệ để họ đối phó với những tình huống phải di chuyển quãng đường dài.
Simeone thì luyện tập cho các cầu thủ của ông ấy trong việc lùi sâu đội hình. Họ thường có những giai đoạn tiền mùa giải rất cực nhọc, vì đội bóng của họ sẽ phải luôn phòng thủ mọi lúc, khép chặt không gian, bọc lót cho nhau,… huấn luyện viên tập trung vào những gì ông ta muốn trong lối chơi: từ khâu thể chất, kỹ thuật đến khía cạnh tâm lý.
Simeone thuyết phục các cầu thủ như Koke làm những điều mà tôi thấy hết sức khó khăn với cậu ấy… Nhưng họ cảm thấy thích cách đó. Tôi từng nhìn thấy từ băng ghế dự bị cảnh Cholo hạnh phúc trên đường băng chỉ đạo khi đội bóng của ông ấy không có bóng.
Tôi từng nhìn thấy từ băng ghế dự bị cảnh Cholo hạnh phúc trên đường băng chỉ đạo khi đội bóng của ông ấy không có bóng. Guardiola thì tập trung vào thứ bóng đá của ông ấy: di chuyển quãng ngắn khoảng 10 mét
Guardiola thì tập trung vào thứ bóng đá của ông ấy: di chuyển quãng ngắn khoảng 10 mét, những tình huống xử lý khéo léo, những pha di chuyển và chuyền bóng từ tuyến dưới. Chu vi chơi bóng cụ thể đối với các đội bóng của Pep là khoảng 30 mét. Còn với Simeone, ông luyện tập cho các học trò của mình chơi ở không gian lớn hơn.
* Anh có nghĩ Guardiola đang là một con người khác ở City?
Ông ấy đang làm những điều khác trước đây. Ví dụ như ông ấy tập trung vào khâu phòng ngự đối phó với những quả tạt (những quả căng ngang) từ hai cánh. Ông ấy tìm ra ai sẽ là người thực hiện những quả tạt đó, và bố trí cầu thủ đứng chặn trước cầu thủ sẽ nhận bóng để dứt điểm ở bên trong.
* Vậy phải chăng vai trò của các huấn luyện viên quá rõ ràng và ngày càng trở nên quan trọng, vì tính chất phức tạp của trận đấu?
- Đúng vậy, bóng đá ngày càng trở nên giống với bóng đá Mỹ. Chẳng còn lại gì để cầu may nữa. Nhưng sau một thời gian nhất định, nếu Pep quyết định đi nghỉ mát, đội bóng vẫn sẽ biết cách tự vận hành. Vấn đề duy nhất là họ không thể phân tích được đối thủ. Tôi thì đã tự mình làm điều đó.
Tôi nghĩ: Lối chơi của Villarreal là gì? Họ chơi khối kim cương ở hàng tiền vệ, luôn tìm cách để có thêm 1 cầu thủ ở trung tâm. Vì họ chơi với 2 tiền đạo, bạn sẽ nói Alves hãy dâng cao đá như một tiền vệ, vì chỉ cần 3 hậu vệ ở bên dưới là đủ để theo kèm Bacca và Bakambu. Tại sao lại phải cần đến 4 hậu vệ chứ? Vậy nên ít nhất, chúng tôi bấy giờ đã có thể cân bằng quân số với Villarreal ở hàng tiền vệ. Và tôi sẽ nói Messi cũng hãy lùi xuống chơi ở hàng tiền vệ luôn…
* Có nhiều cầu thủ có thể chơi theo cách như anh muốn, hay nhiều cầu thủ chọn chơi theo cách Simeone muốn?
- Còn tùy vào mỗi cá nhân nữa. Nhưng tôi nghĩ hầu hết các cầu thủ sẽ không lao ra sân chỉ để chạy và chạy. Họ muốn có bóng. Quả bóng là ma túy. Chúng tôi chơi bóng vì chúng tôi nghiện quả bóng.
* Messi đọc trận đấu như thế nào nhỉ?
Xét về mặt chiến thuật, cậu ấy hiểu hết mọi thứ. Sẽ thật buồn nếu so sánh Messi với ai khác. Messi vượt trội ở mọi khía cạnh. Không gian, thời gian, vị trí các đồng đội, vị trí cầu thủ đối phương. Trước đó, cậu ấy đã quen với các trận đấu mất cân bằng nhờ vào khả năng và sức mạnh thuần túy của mình.
Xavi, Messi và Iniesta chia nhau 3 vị trí dẫn đầu ở giải FIFA Ballon D'Or năm 2010.
Giờ thì Messi rê dắt bóng như một con quái vật: cậu ấy luôn nhử đối thủ. Messi nhìn thấy ai là người theo kèm mình và biết rằng cầu thủ ấy e sợ trước cậu ấy, nên cậu ấy sẽ đợi thêm một cầu thủ đối phương khác tiến đến và khi đã xuất hiện thế 3v1, Messi chuyền bóng.
Tôi từng thấy LeBron James cũng làm điều tương tự. Trong trận chung kết giữa Cavaliers với Miami năm 2014. LeBron không phải là một cầu thủ cá nhân. Khi anh ấy bị 2 cầu thủ bám lấy, anh ấy sẽ chuyền bóng cho đồng đội trong tư thế thoải mái để ném bóng vào rổ.
Iniesta và Messi nhử đối phương cho đến khi có một đồng đội ở trong tư thế trống trải. Nếu anh tiến đến áp sát họ, họ sẽ chơi với quả bóng.
Iniesta và Messi làm giống như thế. Họ nhử đối phương cho đến khi có một đồng đội ở trong tư thế trống trải. Nếu anh tiến đến áp sát họ, họ sẽ chơi với quả bóng. Chúng tôi chơi với bóng từ khi còn là những đứa trẻ. Tìm kiếm không gian, tìm kiếm đồng đội trong tư thế thoải mái. Ngay cả Ter Stegen cũng hiểu điều đó. Cậu ấy tập luyện để biết điều đó. Cậu ấy phất những quả bóng dài và anh cho rằng “Ter Stegen đang phá bóng vu vơ”. Không hề. Khi Bayern hành quân đến Camp Nou, họ cho người theo kèm một một với chúng tôi, nhưng Ter Stegen thì thoải mái. Cậu ấy thực hiện đường chuyền lên cho Suarez và nhờ đó, chúng tôi có một tình huống 3 đánh 3.
* Anh nghĩ sao về World Cup tới?
- Tôi thấy Brazil đã mạnh mẽ trở lại. Họ có một đội hình tuyệt vời. Và họ hội đủ cả hai khía cạnh: tài năng và thể chất. Brazil sẽ là một đối thủ khó nhằn cho tất cả. Vì thế mà thành công của tuyển Tây Ban Nha thật sự rất đáng khen. Vì chúng tôi hầu như không có những cầu thủ với thể chất vượt trội so với đối thủ. Chỉ có Ramos, Arbeloa, Puyol và những cầu thủ tí hon.
Điều tương tự cũng diễn ra lúc này: tài năng xếp trên mọi thứ. Không một đội tuyển nào có được hàng thủ như Tây Ban Nha. Silva, Iniesta, Busquets,… Không thể có những con người tốt hơn được. Và những cầu thủ này gánh vác cả đội bóng. Rồi còn đó những cận vệ quen thuộc nơi hàng thủ như Alba, Pique, Ramos và Carvajal. Tây Ban Nha đã cải thiện rất nhiều ở khâu thể chất, nhưng họ sẽ không tài nào có thể so được với tuyển Đức về khoản đó. Tây Ban Nha phải dựa trên tài năng của cầu thủ.
* Những cầu thủ mới nào anh cảm thấy ấn tượng?
- Tôi rất thích Vitolo. Tôi nghĩ cậu ấy là một cầu thủ có thể đọc hiểu trận đấu tốt. Đôi lúc cậu ấy gặp khó khăn trong việc hiểu chuyện gì đang diễn ra xung quanh, khi nào thì nên rê dắt bóng, và khi nào thì không nên. Nhưng tôi nghĩ cậu ấy là một cầu thủ tuyệt vời. Saul cũng là một cầu thủ như vậy, tài năng của cậu ấy nên được khai thác tối đa. Tôi từng hình dung họ chơi trong màu áo Barça và suy nghĩ: Mẹ kiếp, ngon phải biết! Họ có thể trở nên giỏi hơn nhiều nếu được chơi trong một hàng ngũ mà nhân vật chính là họ. Họ có rất nhiều tiềm năng để phát triển. Carvajal là một hậu vệ cánh xuất sắc, cũng như Thiago nếu cậu ấy không gặp phải chấn thương.
* Anh nghĩ gì về Isco và Asensio?
Tôi nghĩ những cầu thủ trẻ này cần phải biết rằng Luis Aragones đã từng nói với tôi thế này: “Cậu muốn chơi bóng theo cách nào? Chơi thứ bóng đá đẹp hay thứ bóng đá chất lượng?” Lúc đầu tôi không hiểu hết điều ông ấy nói. “Nghĩa là sao thầy?” “Tôi sẽ trao cho cậu thứ bóng đá chất lượng. Bóng đá đẹp cũng tốt, phải, nhưng chỉ để lừa gạt được 4 người thôi.”
Tôi không muốn chỉ ra bất cứ cái tên nào, nhưng ở La Liga, tất cả chúng ta đều cảm thấy ấn tượng trước rất nhiều cầu thủ mà giờ đây đều biến mất không để lại dấu ấn nào. Phải, anh có thể rê dắt bóng, nhưng để làm gì? Messi có màu mè không? Không. Cậu ấy chỉ đơn giản hoàn thành công việc của mình, Messi là thứ bóng đá chất lượng, và khi đó, bóng đá chất lượng trở thành bóng đá đẹp.
* Liệu tuyển Pháp đang có đội hình mạnh nhất?
- Phải, cùng với Brazil và Đức. Cũng đừng quên Argentina. Argentina ở cùng đẳng cấp với Tây Ban Nha, nhưng vấn đề là họ chơi bóng với quá nhiều áp lực khiến họ không thể thể hiện hết khả năng. Nói Argentina không có các tiền vệ giỏi là không đúng. Tôi nghĩ Banega có thể chơi cho Barça. Mascherano không thể đá tiền vệ trụ? Anh ấy rõ ràng không có được kỹ thuật ở trình như Busquets, nhưng anh ấy đã cải thiện rất nhiều.
Khi Mascherano đến Barça, anh ấy gặp vấn đề trong khâu điều chỉnh vị trí trên sân của chính mình, vì anh ấy chưa bao giờ cần phải làm thế trước đây. Mascherano có thể chơi bóng dài, hoặc chuyền bóng cho Pique, thế là đủ. Nhưng ở Barça, anh ấy cần phải làm nhiều hơn thế. Anh sẽ phải quan sát, hình dung, nhìn thấy cầu thủ nào không bị theo kèm và có đủ khoảng trống cũng như thời gian để nhận đường chuyền,…
Barcelona là bài kiểm tra khó khăn nhất thế giới đối với một cầu thủ.
Barça là bài kiểm tra cuối cùng cho một cầu thủ. Đó là câu lạc bộ khó khăn và khắc nghiệt nhất trên thế giới. Madrid không có được thứ bóng đá nguyên chất như thế. Nếu hậu vệ của họ sút quả bóng lên khán đài, ổn thôi. Nhưng ở Camp Nou, nếu anh làm điều đó, sẽ có những tiếng la ó trên khán đài. Từ thời Cruyff đã như vậy.
* Vậy anh không cho rằng người hâm mộ ở Bernabeu không đòi hỏi cao ở các cầu thủ?
- Cả hai lực lượng cổ động viên điều đòi hỏi cao cả, nhưng sự khác biệt nằm ở việc Bernabeu muốn các cầu thủ phải chiến đấu, phải cống hiến hết mình. Họ không chấp nhận những cầu thủ lười biếng. Tinh thần của họ là tinh thần Juanito. Văn hóa của Madrid là tinh thần Juanito và Camacho. Còn văn hóa của Barcelona? Không phải là của Victor Munoz, hay của Caldere. Mà là văn hóa của Cruyff. Ông ấy xoay người, quan sát, hiểu bóng đá và không bao giờ mất đi điều đó.
* PSG đang là đại diện của bóng đá hiện đại, nhưng lịch sử của họ thì chỉ mới gần đây. Anh sẽ xây dựng một đội bóng như thế nào khi các cầu thủ trở nên quan trọng hơn câu lạc bộ?
- Cầu thủ vẫn sẽ hết mực tôn trọng huấn luyện viên. Ý tôi là: ngay cả khi một cầu thủ nhận lương 20 triệu còn huấn luyện viên chỉ 5 triệu, anh vẫn sẽ phải lắng nghe ông ấy, đó là thái độ về sự tiếp thu. Chúng ta có thể đi đến một giới hạn khi một ngôi sao nghĩ rằng “Cái gã này đang nói gì với mình thế nhỉ?”
Nhưng quan trọng hơn khâu thể chất và chiến thuật, điều một huấn luyện viên cần phải làm chính là quản lý tập thể: nói chuyện với từng cầu thủ, hiểu cách quản lý những cá nhân khác biệt. Cũng như phải thẳng thắn: “Nếu cậu không tập luyện tốt, cậu sẽ không được ra sân cho dù cậu có là ngôi sao nào đi chăng nữa. Cậu cần phải biết rõ điều đó.” Còn nói chuyện với tập thể: “Chúng ta có hai thứ không thể thương lượng: sự tôn trọng và thai độ.”
Suy nghĩ như một huấn luyện viên, tôi nghĩ rằng có hai thứ mà một huấn luyện viên không thể thiếu. Cầu thủ có thể mắc sai lầm. Nhưng hãy để họ mắc sai lầm vì ý tưởng của chính anh. Trí thông minh xúc cảm là nền tảng cơ bản với một huấn luyện viên. Anh không thể đấu đá với các học trò của mình được. Anh phải tìm cách thu phục họ.
* Đội hình của PSG vốn trước nay luôn tỏ ra rất chuyên nghiệp. Nhưng anh có cho rằng với việc mang về Neymar, họ đang dung túng cho tính vui chơi muốn làm gì thì làm, khi cậu ta có thể tự do về dự sinh nhận em gái mình ngay giữa mùa giải?
- Neymar là một chàng trai ngoan. Cậu ấy thích được có niềm vui. Alves cũng thế. Mọi người nghĩ rằng Alves tiệc tùng hết ngày này sang ngày nọ chỉ vì anh ấy hay đăng các video chơi trống của mình lên Instagram. Nhưng anh ấy hết sức chuyên nghiệp. Đấy chỉ là phong cách sống của Alves mà thôi.
* Nhưng Alves chưa bao giờ rời đội bóng để về dự sinh nhật em gái mình cả?
Đó còn tùy thuộc vào huấn luyện viên. Cruyff cũng từng quản lý thành công những cầu thủ tương tự, như Romario. Đấy cũng đâu phải một trường hợp dễ dàng gì.
* Anh có nghĩ Neymar đang là thủ lĩnh lúc này ở PSG?
- Cậu ấy là một thủ lĩnh rất giỏi. Neymar xuất sắc trên sân. Cậu ấy còn có một cá tính mạnh mẽ và không bao giờ sợ hãi. Đó là những phẩm chất chất lượng của một thủ lĩnh. Cũng điều đó biến những cầu thủ trở nên vĩ đại. Thực tế, trong những hoàn cảnh khó khăn của trận đấu, Neymar sẽ dõng dạc nói “chuyền bóng cho tôi đi.” Ở Barça, khi mọi thứ trở nên bế tắc, mọi cầu thủ đều muốn có bóng để làm nên khác biệt. Ai cũng có cá tính mạnh cả.
Vấn đề là với PSG cũng như City trong những năm gần đây, các cầu thủ của họ không quen với việc phải chịu áp lực hay gánh nặng đè lên vai mình. Giờ anh hãy nhìn vào PSG và có thể thấy Cavani, Di Maria, Neymar, Verratti,… Họ đều đã giành được nhiều danh hiệu. Họ cùng có mặt ở đó. Neymar sẽ phát điên lên nếu họ không chuyền bóng cho cậu ấy. Như thế mới là hay đấy!
* Anh có nghĩ Mbappe là cầu thủ có nhiều tiềm năng hơn tất cả sau thế hệ Messi?
- Đúng vậy, Mbappe rồi sẽ trở thành cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Tôi nghĩ sau Messi và Cristiano, sẽ đến thời của Neymar trước. Cậu ấy là người Brazil và tuyển Brazil đang có những gì họ cần để có thể vào đến chung kết World Cup. Vì vậy, thời của Neymar có thể kéo dài trong 3-4 năm.
Neymar và Mbappe sẽ tiếp nối Messi và Cristiano Ronaldo.
Sau quãng thời gian này, sẽ đến lượt Mbappe. Chàng trai này có một tiềm năng hết sức khủng khiếp. Mbappe lại còn rất trẻ, mới chỉ 19 tuổi và cậu ấy đã là một quái vật. Nhưng tôi cũng không chắc một điểm. Tôi vẫn nghĩ tài năng là thứ quan trọng hơn thể chất. Neymar giống với Messi: vừa tài năng, vừa có thể chất. Ngay hiện tại, tôi nghĩ Mbappe đang có thể chất nhỉnh hơn tài năng. Và theo cách tôi nhìn nhận bóng đá, những cầu thủ sẽ tạo nên sự khác biệt bằng tài năng của mình. Cả Iniesta lẫn tôi đều không phải là những cầu thủ giàu thể chất, chúng tôi chỉ có tài năng.
Những cầu thủ mang trong mình chiếc đũa thần ma thuật đều có cả hai: Maradona, Pele, Ronaldo Nazario, Messi, Neymar và Mbappe cũng như thế. Nhưng tôi nghĩ Mbappe sẽ giống với Henry hơn. Tôi nghĩ cậu ấy sẽ tiếp tục phát triển với Unai Emery. Ông ấy là một huấn luyện viên giỏi biết cách phát triển cầu thủ.
Nhưng nếu Mbappe đến Barça, cậu ấy sẽ có thể cải thiện được nhiều điều. Cậu ấy sẽ nắm bắt được hết mọi thứ. Nếu Guardiola huấn luyện cậu ấy, Mbappe sẽ từ mức 8,5 lên 9,5. Neymar đã là 9,5 rồi và rất khó để tiếp tục lên nữa. Mbappe thì còn phải hoàn thiện nhiều thứ, nhất là ở khía cạnh đọc hiểu trận đấu. Nhưng vì một thực tế là từ khi còn ở các lứa trẻ, một cầu thủ trẻ như Mbappe không cần phải suy nghĩ quá nhiều về trận đấu. Cậu ấy chỉ cần chơi bóng và tạo nên sự khác biệt dựa trên khả năng thuần túy mà thôi. Đó là dựa trên sức mạnh và tốc độ.
Tôi muốn được nhìn thấy Mbappe đối đầu trước một hàng thủ kiểu như Atletico Madrid. Dựa trên cách nhìn bóng đá hiện tại của tôi, lúc này đây, Neymar vẫn là người xuất sắc hơn.
Guardiola đã khiến Man City trở nên đáng sợ như thế nào
CÙNG CHUYÊN MỤC
Bình Luận