Carlo Ancelotti & Nghệ thuật Lãnh đạo lôi cuốn

Hiệu quả của một nhà lãnh đạo nằm ở việc ông ta có dẫn dắt tổ chức đạt được mục tiêu tầm nhìn hay không. Ngoài những chỉ số liên quan đến phẩm chất chuyên môn, các nhà lãnh đạo xuất sắc từ trước đến nay dường như có một điểm chung về con người rất thú vị: sự lôi cuốn cá nhân (personal charisma).

Sự lôi cuốn lãnh đạo hình thành qua tính cách cá nhân (character) và hình mẫu (archetype) của nhà lãnh đạo thể hiện qua hình ảnh bên ngoài, qua cách ông ta ứng xử giao tiếp trong nội bộ tổ chức, với các đối tác bên ngoài. Về nguồn gốc, từ charisma trong ngôn ngữ Hy Lạp để chỉ những gì thiêng liêng, hấp dẫn như một món quà của Thượng đế (divine favor as a gift of the gods).

Nhà xã hội học nổi tiếng người Đức Max Weber cho rằng những cá nhân có personal charisma rất đặc biệt. Họ toả ra sự lôi cuốn, ảnh hưởng rất mạnh ở những tổ chức mình có mặt. Những lãnh đạo hấp dẫn nhờ lôi cuốn cá nhân (bên cạnh phẩm chất lãnh đạo khác) được gọi là Charismatic leaders.

Có thể kể đến một số tên quen thuộc như như cựu tổng thống nước Anh Winston Churchill, tổng thống Nam Phi Nelson Mandela, các doanh nhân như Steve Jobs, Howard Schultz. Rõ ràng những cá nhân nổi bật này này có cá tính, hình mẫu rất khác nhau nhưng đều có sự lôi cuốn đặc biệt theo cách của họ. Những ai đã đọc sách, xem phim về họ đều nhận rất rõ điều này.

Winston Churchill, thủ tướng nước Anh giai đoạn chiến tranh thế giới thứ 2, rất nổi tiếng với cá tính gồ ghề, mạnh mẽ, cực kỳ quyết đoán. Nhà lãnh đạo Nelson Mandela quá nổi tiếng với tính cách nhã nhặn, lịch lãm (amiability) và nhân từ vĩ đại (forgiving nature). Steve Jobs là sự đam mê, sáng tạo, cá tính đôi chút cực đoan. Howard Schultz được biết đến về phong cách lãnh đạo nhân văn, sâu sắc với sự điềm đạm hiếm có.

Ở những nhà lãnh đạo lôi cuốn này, chúng ta có thể nhận thấy sự hội tụ các đặc điểm tiêu biểu của hình mẫu charismatic leadership: tài năng về chuyên môn (leadership expertise) sắc nét về triết lý (Leadership philosophy) và rất hấp dẫn về phong cách cá tính (Leadership persona).
Nói về lôi cuốn cá nhân lãnh đạo, không thể không nhắc huấn luận viên người Ý Carlo Ancelotti. Một nhân vật tiêu biểu cho phong cách của một Charismatic leaders.

Một trong những dấu hiệu để nhận biết đặc điểm của một lãnh đạo có sự lôi cuốn (charisma) là có sức mạnh giao tiếp kể cả khi ông ta không lên tiếng “Speak even when you are silent”. Đây là đặc điểm của một nhà lãnh đạo xuất sắc, không riêng gì phong cách nào. Họ có nhiều cách để ảnh hưởng tác động tích cực đến thế giới xung quanh họ, theo cách riêng của mình: phong cách lôi cuốn, tôn trọng nhưng không chạy theo và có đặc biệt về cá tính cá nhân hấp dẫn. Carlo là mẫu người kiểu “speak even when you are silent” như vậy.

Phong cách lãnh đạo rõ ràng

Carlo Ancelotti là lãnh đạo theo trường phái nhân trị với phong cách trầm lặng. Ông đi theo phong cách lãnh đạo này một cách tự nhiên. Ở bất kỳ nơi nào ông đặt chân, cách ông ứng xử với cấp trên, với cầu thủ đều tự nhiên như hơi thở vậy. Carlo luôn thành thật với chính mình. Lãnh đạo là dẫn dắt và truyền cảm hứng. Do vậy phong cách lãnh đạo có ý nghĩa không kém trí tuệ và tài năng của lãnh đạo.

Từ Parma đến Juventus và Milan, từ Chelsea đến PGS, từ Real Madrid đến Bayern Munich, những nơi Carlo đặt chân ông đều mang lại hai thứ giống nhau: thành tích đỉnh cao và sự tôn trọng tuyệt đối từ phía các cầu thủ, dù họ là những siêu sao cỡ nào. Phong cách trầm lặng, nhưng có sức mạnh giao tiếp, gây ảnh hưởng đến những người xung quanh một cách thuyết phục. Carlo Ancelotti có sức lôi cuốn cá nhân (Personal charisma) hiếm lãnh đạo nào có được.

Coi trọng các mối quan hệ, nhưng không luỵ vì các mối quan hệ

Là một người có sức lôi cuốn cá nhân đặc biệt (cả về tài năng lẫn cá tính), nhưng Carlo không hề đặt mình vào trung tâm. Ông là nhà lãnh đạo rất hiểu đời, hiểu người và hiểu chuyện. Một năng lực đặc biệt của ông là sự thích nghi và biết chấp nhận. Ông hiểu rằng mỗi tổ chức đều có văn hoá riêng, đặc điểm con người riêng cần phải thấu hiểu.

Với tư duy tiếp cận này, Carlo chủ động kế thừa và nâng cấp nền văn hoá tổ chức ở những nơi ông đặt chân. Đây là phẩm chất đặc biệt của một lãnh đạo theo phong cách Charismatic leadership như Carlo. Ngay cả một ông chủ đòi hỏi cực cao, có tiếng với văn hoá sa thải huấn luyện viên không chút rung động (chính Carlo đã một lần nếm trải điều này) như Florentino Perez cũng phải phục Carlo về điểm này.

Carlo quan niệm rằng thành công về quan lý về bản chất là cách xây dựng và vun đắp các mối quan hệ. Ông đến từ nước Ý - quốc gia số một khi nói về chiến thuật trong bóng đá. Nhưng khi đến Real Madrid, ông tâm sự rằng khi có trong tay những siêu sao, nhiệm vụ xây dựng mối quan hệ giữa họ với nhau quan trọng hơn chỉ bảo cho họ chiến thuật mỗi trận đấu.

Carlo vẫn giáo huấn về chiến thuật, nhưng ông làm điều đó một cách rất khéo léo ở Madrid. Khác với cách ông làm ở PSG, nơi cầu thủ cần ông áp đặt về chiến thuật nhiều hơn.

Carlo rất coi trọng quan hệ, nhưng tuyệt đối không luỵ mình vì bất cứ ai. Ông tôn trọng các ông chủ, tuân thủ tuyệt đối các định hướng của họ, nhưng ông không hề cảm thấy lép vế khi đứng trước họ. Cho dù đó là những ông trùm lừng lẫy như Berlusconi hay Perez.

Tính cách cá nhân hấp dẫn

Các CLB Carlo làm HLV trừ PSG và Parma đều là những cái tên khổng lồ như Milan, Madrid và Munich. Nơi đó là các vị tài phiệt máu lạnh và hàng chùm các siêu sao cá tính. Nhưng tất cả dần dần đều bị Carlo thu phục. Bằng tài năng, bằng sự đúng mực và bằng sự thấu hiểu thích nghi rất chuyên nghiệp. Quan trọng nhất là ông đã lan toả năng lượng tích cực đến các tập thể ông dẫn dắt.

Milan giai đoạn thịnh vượng với các siêu sao Kaka, Pirlo, Shevchenko do Carlo dẫn dắt, phòng thay đổ của Chelsea hay Real Madrid trở nên êm đềm nhờ năng lượng tích cực của Carlo lan toả. Sự trầm tĩnh, nhã nhặn nhưng cá tính của Carlo chính là một cách lôi cuốn không lời. Carlo nói rằng: Quyết liệt gay gắt không phải là cách của tôi. Tôi thích tư duy sâu trong những thời khắc khó khăn, bình tĩnh giải quyết vấn đề bằng lý trí.

Sự thành công của thương hiệu tổ chức (corporate brand) có sự cộng hưởng hai chiều khá lớn từ thương hiệu cá nhân lãnh đạo (personal leadership brand). Ở những doanh nghiệp có nền văn hoá hấp dẫn (điều này rất quan trọng để thu hút và giữ nhân tài), sự lôi cuốn cá nhân của lãnh đạo là một giá trị vô hình. Lãnh đạo giỏi khá nhiều. Nhưng trong số họ không nhiều người có sự lôi cuốn cá nhân (personal charisma).

Phong cách lãnh đạo cơ bản là một cách thể hiện khác con người bên trong của nhà lãnh đạo đó, có nghĩa là một nhà lãnh đạo, cho dù phong cách nào, không thể hình thành nhờ bắt chước, họ chỉ nuôi dưỡng sự lôi cuốn tiềm năng đã ẩn chứa bên trong mà thôi: “Charisma is half inborn and half acquired, which means you have to be blessed with certain qualities at birth but you also need to nurture and develop them”.

BrandSon